pinakasΤου Νίκου Τσούλια

      Αμέτρητες και κάθε φορά μοναδικές, αρκετές άρρητες αλλά και φαντασιακές είναι οι ιστορίες του πίνακα. Και τι δεν έχουν ακούσει οι πίνακες όλων των αιθουσών, όλων των σχολείων, όλων των χωρών του Κόσμου. Και τι δεν ξέρουν για τις παιδαγωγικές μεθόδους, για τις προσωποκεντρικές επινοήσεις των εκπαιδευτικών, για τις μαθητικές αμφισβητήσεις. Τι δεν έχουν γευθεί από τις εμπνευσμένες (λιγοστές) διδασκαλίες αλλά και από τις συνηθισμένες διδασκαλίες της ρουτίνας που τις καταπίνει ο χρόνος την επόμενη στιγμή…

      Οι ιστορίες του πίνακα πλέκουν το νήμα της πραγματικής εκπαιδευτικής αφήγησης. Καθρεφτίζουν τις αγωνίες και τους αγώνες αλλά και την τυποποίηση της λειτουργίας των εκπαιδευτικών. Ψυχανεμίζουν παιδικές φοβίες και εφηβικές ονειροπολήσεις. Αποπνέουν έστω και έμμεσα τα χαρακτηριστικά του κοινωνικού συγκείμενου και το πολιτικού περιβάλλοντος. Εκφράζουν την πολιτισμική αλληλουχία όλων των καιρών κάθε τόπου. Μπροστά τους εκτυλίσσεται το πιο ουσιώδες παιχνίδι: της μεταβίβασης της εμπειρίας της ιστορίας της ανθρωπότητας στην εκάστοτε νέα γενιά για το σχεδιασμό του μέλλοντος.

      Κάθε φορά που ένας εκπαιδευτικός διδάσκει εκτός του τυπικού χώρου, για παράδειγμα σε έναν υπαίθριο χώρο, το μάθημα και η διδασκαλία είναι διαφορετικά. Γίνεται ανατροπή του παραδοσιακού σκηνικού. Οι μαθητές νιώθουν περισσότερη ελευθερία. Η πίεση που ασκεί ο πίνακας και η αίθουσα ξεθωριάζει. Αλλά ο εκπαιδευτικός νιώθει πιο άβολα – χάνει τα παραδοσιακά ερείσματά του. Αν δεν εμπνεύσει μέσα από το σκηνικό της διαφορετικότητας, θα αποτύχει παταγωδώς στην απόπειρά του. Και ο πίνακας που ξαναβλέπει να στήνεται η δική του διδακτική πράξη μετά από μια «ελευθεριάζουσα» διδασκαλία αντιλαμβάνεται ότι κάτι παράξενο έχει συμβεί…

      Οι ιστορίες του πίνακα είναι ένα ξεχωριστό «ηχητικό παλίμψηστο», των τόσων και τόσων που έχουν ειπωθεί μπροστά του. Κρύβουν οριακές λαμπρές επιτυχίες της διδακτικής τέχνης, που δημιούργησαν σε εκπαιδευτικό και σε μαθητές καταστάσεις πνευματικής έκστασης και ψυχικής αγαλλίασης, αλλά και αμέτρητες υπαλληλοποιημένες λειτουργίες, που όσο και να τις στύψεις δεν μένει καμιά ουσία, κανένα σημάδι στο πέρασμα του χρόνου. Αν ο εκπαιδευτικός θα μπορούσε να ανιχνεύσει και την αύρα των εμπνευσμένων μαθημάτων αλλά και τη σκοτεινιά των ρουτινιάρικων διδασκαλιών, θα ήταν πιο βέβαιος στο πώς πρέπει να ψάξει να βρει εκείνα τα μονοπάτια όπου η γνώση θα πέφτει σαν βροχή σε διψασμένους τόπους, όπου η μάθηση θα είναι περισσότερο ένα διαρκές σκίρτημα αυτενέργειας των μαθητών και όχι ένας συνεχής βομβαρδισμός λέξεων και εννοιών του εκπαιδευτικού.

      Γι’ αυτό μπορεί να γίνει κάτι πολύ απλό, για να γίνει αντιληπτό και να κατανοηθεί έστω ένα μέρος των μυστικών φωνών των ιστοριών του πίνακα… Ο εκπαιδευτικός να ανταλλάσσει απόψεις και θεωρήσεις με τους συναδέλφους του για τα μικρά και τα μεγάλα ζητήματα που εκτυλίσσονται μπροστά από τον πίνακα με συστηματικό τρόπο. Οι Συνεδριάσεις των Συλλόγων των Διδασκόντων – που γίνονται επί των συγκεκριμένων κάθε φορά προβλημάτων του σχολείου – αν «επιχειρούν» να ανοίγουν σα βεντάλιες τις αναλύσεις και τις σκέψεις όλων των εκπαιδευτικών, γίνονται ένα φοβερό σχολείο βιωματικής μάθησης.

      Αλλά και στις καθημερινές ακόμα και στις σκόρπιες συζητήσεις, οι εκπαιδευτικοί βρίσκουν θησαυρούς μέσα από την ανταλλαγή των απόψεών τους – ακόμα και αν είναι μετωπικά αντιπαραθετικές. Είναι ο διάλογος και η επιχειρηματολογία που ανακαλύπτουν κρυμμένες δυνατότητες σε κάθε εκπαιδευτικό. Ισχυρίζομαι ότι αν ο εκπαιδευτικός δεν συζητά μόνιμα και σταθερά, κάθε ημέρα με τους συναδέλφους του τα τόσα και τόσα σημεία προβληματισμών που αναφύονται στο σκηνικό του πίνακα αλλά και πέραν τούτου, θα είναι πάντα λειψός στη διδασκαλία του – όσο και αν διαβάζει ή κάνει μεταπτυχιακά και διδακτορικά ή παρακολουθεί σεμινάρια επί σεμιναρίων… Είναι κοινή πεποίθηση ότι η Παιδαγωγική νοείται μόνο μέσα στο σύμπαν του δημιουργικού διαλόγου. Αλλά πώς μπορεί να αποτελεί ο διάλογος εδραία και μόνιμη βάση αναφοράς της διδασκαλίας, αν δεν έχουμε κατακτήσει την κουλτούρα του στην καθημερινή μας ζωή;

      Οι ιστορίες του πίνακα δεν είναι μόνο αφηγηματικές εκφράσεις των γεγονότων που έχουν συμβεί μπροστά του. Όχι, κάθε άλλο… Ιστορίες του πίνακα είναι κυρίως οι επινοήσεις, που θα κάνει ο εκπαιδευτικός, η Τέχνη του και τα πολυστρωματικά σχήματα του Λόγου του που άλλα θα τα αποδώσει στον πίνακα, άλλα θα τα μορφοποιεί ως δικά του και άλλα θα τα προσφέρει ως πεδίο έκφρασης των μαθητών του. Μόνο έτσι οι ιστορίες του πίνακα έχουν αρχή, μέση και τέλος – μόνο έτσι είναι αρτιωμένες και έχουν κάτι να σου πουν. Ιστορίες του πίνακα είναι ένα ζυμάρι που το ζυμώνουν πολλά χέρια: εκείνα του εκπαιδευτικού, των μαθητών, αλλά και του ίδιου του πίνακα που έχει και αυτός τη δική του αυτονομία, γιατί πίνακας δεν είναι μόνο ο πίνακας… Είναι θεσμός, συμπύκνωση αμέτρητων συμβάντων της μάθησης και σύμβολο, διαχρονικό κάλεσμα για την προαγωγή της ελευθερίας του ανθρώπου.

anthologio.wordpress.com

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.