multi87Η νέα διαμόρφωση της ελληνικής και παγκόσμιας κοινωνίας έχει επαναφέρει στο προσκήνιο τις έννοιες της «ταυτότητας» και της «ετερότητας» τόσο σε επίπεδο επιστημονικών θεωρητικών συζητήσεων όσο και σε επίπεδο εκπαιδευτικής μεθοδολογίας και πρακτικής. Ήδη σε ένα μεγάλο βαθμό υπάρχει η μετατόπιση του επιστημονικού ενδιαφέροντος σχετικά με τις ταυτότητες «από το «είναι» στο «γίγνεσθαι», από τις µονολιθικές βεβαιότητες στις µυθοπλαστικές επινοήσεις, από τη µοναδικότητα στην ποικιλότητα, από το οντολογικό στο φαντασιακό. Από την ταυτότητα, δηλαδή, ως «διαδικασία ταύτισης», πάνω στην οποία στηρίχτηκαν και τα Αναλυτικά Προγραμματα Σπουδών πολλών δεκαετιών, έχουμε περάσει στην ανασύσταση της σχολικής τάξης ως μιας κοινότητας μαθητών, η οποία θα διέπεται από τις αξίες της δημοκρατίας, της ισότητας, του σεβασμού της διαφοράς, του πλουραλισμού, του διαλόγου, της κριτικής εγρήγορσης και αυτογνωσίας, της διαπολιτισμικής συνείδησης. Η ταυτότητα, λοιπόν, είναι έννοια ρευστή, πολύσημη και διφορούμενη και βασίζεται σε μια διπλή και ταυτόχρονη διεργασία: διαμορφώνει για την ύπαρξή μας την αντίληψη της ομοιότητας και της συνέχειας μέσα στον ιστορικό χρόνο και χώρο, ταυτόχρονα με την αντίληψη ότι οι άλλοι αναγνωρίζουν αυτή την ομοιότητα και τη συνέχεια. Το ερώτημα δεν είναι απλώς «ποιος είμαι» αλλά «ποιος είμαι σε σχέση με τον άλλον», «πώς με βλέπει ο άλλος» και «πώς βλέπω εγώ τους άλλους».

Σύμφωνα με τους Sue & Sue (2013) και το «Μοντέλο της Φυλετικής/ Πολιτισμικής Ανάπτυξης της Ταυτότητας» (Racial/Cultural Identity Development Model) υπάρχουν πέντε στάδια ανάπτυξης της πολιτισμικής ταυτότητας των ατόμων με γλωσσικές και πολιτισμικές ιδιαιτερότητες όταν αυτά βιώνουν μορφές μετανάστευσης. Στο πρώτο στάδιο τα άτομα επιλέγουν τον πολιτισμό της κυριάρχης ομάδας, στα πλαίσια της κοινωνικής τους ένταξης, υποβαθμίζοντας την ατομική τους πολιτισμική ταυτότητα για την οποία αισθάνονται αρνητικά ως υπεύθυνη φαινομένων αποκλεισμού τους από τον κυρίαρχο πολιτισμό. Στο δεύτερο στάδιο τα άτομα αισθάνονται ανάμεικτα (αρνητικά και θετικά) συναισθήματα για τη δική τους πολιτισμική ταυτότητα και αρχίζουν να διαπιστώνουν ορισμένα αρνητικά χαρακτηριστικά της επικρατούσας πολιτισμικής ταυτότητας. Στο τρίτο στάδιο τα άτομα απορρίπτουν τον κυριάρχο πολιτισμό και αναπτύσσουν μια φυλετική/πολιτισμική υπερηφάνεια για τη δική τους ταυτότητα φτάνοντας στο σημείο του εθνοκεντρισμού (σε σχέση με τα μέλη μιας άλλης μειονοτικής εθνικής ομάδας). Στο τέταρτο στάδιο ο εθνοκεντρισμός μειώνεται και αρχίζουν να βλέπουν ξανά θετικά ορισμένες πτυχές της κυριάρχης πολιτισμικής ταυτότητας. Στο τελευταίο στάδιο τα άτομα έχουν επιλύσει τις εσωτερικές τους συγκρούσεις μεταξύ της ατομικής και κυριάρχης πολιτισμικής ταυτότητας, έχουν την ικανότητα να εντοπίζουν τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα και των δυο αυτών ταυτοτήτων και να διαχειρίζονται αποτελεσματικά τις καταστάσεις που δημιουργούνται από τη συνύπαρξη των δύο πολιτισμών.

Με δεδομένο οτι η διαπολιτισμική διδασκαλία θέτει στο επίκεντρο την πολυπολιτισμικότητα και έχει ως αφετηρία το γλωσσικό και πολιτισμικό δυναμικό του μαθητή για τη διαπολιτισμική διερευνητική διαδικασία -ώστε να αντανακλάται στην τάξη η πραγματικότητα της πολυπολιτισμικής κοινωνίας και να είναι σε θέση οι μαθητές να διαπραγματευτούν και να βρουν το δρόμο τους σε αυτή, με εφόδιο τους τη γλώσσα- κρίνεται απαραίτητη η ανεύρεση εκείνων των δραστηριοτήτων οι οποίες θα φέρουν σε επαφή τους μαθητές, θα ξεπεράσουν τις αποστάσεις που προκαλεί το γλωσσικό και πολιτισμικό υπόβαθρο, αλλά και η περιρέουσα ρατσιστική ατμόσφαιρα. Πρόκειται για διδακτικε΄ς δραστηριότητες οι οποίες μπορούν υπό κατάλληλη διαμόρφωση να αξιοποιηθούν σε μια ευρεία ηλικιακή κλίμακα αφορώντας το σύνολο των μαθητών και όχι μόνο τους αλλοδαπούς- όπως άλλωστε είναι και ένας από τους βασικούς στόχους της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης: «μια συνάντηση με άλλους πολιτισμούς-παραμερισμός των φραγμών που αποτελούν εμπόδιο σε μια τέτοια συνάντηση-προώθηση πολιτισμικών ανταλλαγών και πολιτισμικού εμπλουτισμού με στόχο την προώθηση της ικανότητας για διαπολιτισμική επικοινωνία, το σεβασμό της πολιτισμικής πολλαπλότητας και τη συνειδητοποίηση του προσωπικού πολιτισμικού εγκλωβισμού, την ικανότητα της κατηγορικής ανάλυσης των πολιτισμών και τη συμμετοχή στους θεσμούς της»-. Ορισμένες από αυτές τις Δραστηριότητες είναι τα «Παγοθραυστικά», τα «Παιχνίδια Ρόλων», «Οι κύκλοι της Πολιτισμικής Ταυτότητας», οι «Διασταυρώσεις Ταυτότητας» κ.ά.

Περισσότερες πληροφορίες για το σεμινάριο στη σελίδα http://www.aie.gr/

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.