Φωνητική και φωνολογία – Ασκήσεις
Ερώτηση 1
Μεταγράψτε φωνολογικά το παρακάτω απόσπασμα (αγνοήστε τον τονισμό, τη διάκριση σε μακρά και βραχέα στα δίχρονα, όπως και πιθανά φαινόμενα συνεκφοράς στα όρια λέξεων):
θῆλυ μὲν καὶ ἄῤῥεν τῆς γενέσεως ἕνεκεν καὶ τοῦτο οὐκ ἐκ προαιρέσεως, ἀλλ’ ὥσπερ καὶ ἐν τοῖς ἄλλοις ζῴοις καὶ φυτοῖς φυσικὸν τὸ ἐφίεσθαι, οἷον αὐτό, τοιοῦτον καταλιπεῖν ἕτερον, ἄρχον δὲ καὶ ἀρχόμενον φύσει, διὰ τὴν σωτηρίαν. τὸ μὲν γὰρ δυνάμενον τῇ διανοίᾳ προορᾶν ἄρχον φύσει καὶ δεσπόζον φύσει, τὸ δὲ δυνάμενον τῷ σώματι ταῦτα πονεῖν ἀρχόμενον καὶ φύσει δοῦλον.
Αριστοτέλης, Πολιτικά, 1252a-b
Ερώτηση 2
Μεταγράψτε φωνητικά(δηλώνοντας τα αλλόφωνα) το ακόλουθο κείμενο. Αγνοήστε πιθανά φαινόμενα συνεκφοράς στα όρια λέξεων, αλλά δηλώστε τους τόνους:
Σ’ αυτές τις κάτασπρες αυλές όπου φυσά ο νοτιάς
Σφυρίζοντας σε θολωτές καμάρες, πέστε μου είναι η τρελή ροδιά
Που σκιρτάει στο φως σκορπίζοντας το καρποφόρο γέλιο της
Με ανέμου πείσματα και ψιθυρίσματα, πέστε μου είναι η τρελή ροδιά
Που σπαρταράει με φυλλωσιές νιογέννητες τον όρθρο
Ανοίγοντας όλα τα χρώματα ψηλά με ρίγος θριάμβου;
Οδ. Ελύτης, Η Τρελή Ροδιά.
Ερώτηση 3
Ένα από τα πλέον χαρακτηριστικά γνωρίσματα της νεοελληνικής διαλέκτου της «Άνω Παναγιάς» είναι η ιδιότυπη συμπεριφορά του /r/. Εξετάστε τα γλωσσικά δεδομένα στο (1), λαμβάνοντας υπόψη σας ότι—όπως σε όλες τις βόρειες διαλέκτους—τα άτονα /e/ και /o/ ανυψώνονται σε /i/ και /u/ αντίστοιχα ενώ τα άτονα /i/ και /u/ αποβάλλονται. Κατ’ εξαίρεση, η θέση του τόνου στα παραδείγματα δηλώνεται με το <ˈ> πριναπότοφωνήεντηςτονισμένηςσυλλαβής και όχι αναγκαστικά πριν από την έμβασή της.
(1) α. [fanˈar] «φανάρι»
[arpˈazu] «αρπάζω» [figˈar] «φεγγάρι» [karpˈos] «καρπός»
β. [aːfts] «ράφτης»
[ˈiːɣaɲ] «ρίγανη» [ˈuːxa] «ρούχα» [ˈeːma] «ρέμα»
γ. [θaˈo] «θαρρώ»
[vaˈeʎ] «βαρέλι» [ksˈeu] «ξέρω» [skˈaa] «σχάρα» [kuˈevu] «κουρεύω»
δ. [pˈoːtus] «πρώτος»
[vˈiːs] «βρύση» [fˈeːna] «φρένα» [xˈoːma] «χρώμα» [kˈaːto] «κρατώ» [ɣˈaːfu] «γράφω» [θˈoːnus] «θρόνος» [ðˈaːkus] «δράκος» [ɣabˈeː] «γαμπρέ» [ðˈeduː] «δέντρο» [mitˈuːn] «μετρούν»
ε. [ˈaspaː] «άσπρα»
[ˈextaː] «έχθρα» [zduːfçˈa] «συντροφιά» [ˈaːftaː] «ράφτρα»
Με βάση τα δεδομένα αυτά, να περιγράψετε και να αναλύσετε τις φωνολογικές διαδικασίες που καθορίζουν τη συμπεριφορά του /r/ στη διάλεκτο αυτή. Κατά την ανάλυσή σας, να υποθέσετε ότι οι υποκείμενες φωνολογικές αναπαραστάσεις των λεξικών μονάδων που παρατίθενται στο (1) συμπίπτουν με αυτές της Κοινής Νέας Ελληνικής, δηλαδή /ar.pˈa.zo/ ⟶[ar.pˈa.zu], /ku.rˈe.vo/ ⟶[ku.ˈe.vu]κ.ο.κ.
Ερώτηση 4
Να εντοπίσετε τρεις διαφορετικές βιβλιογραφικές πηγές σχετικά με ένα από τα παρακάτω θέματα:
Είτε
(α) τη διαχρονική εξέλιξη της προφοράς του <Υ> από την Κλασική στη Νέα Ελληνική και τις διαλέκτους της·
ή
(β) τη διαχρονική εξέλιξη της προφοράς των <Β>, <Γ> και <Δ> από την Κλασική στη Νέα Ελληνική και τις διαλέκτους της·
ή
(γ) τη διαχρονική εξέλιξη της προφοράς των διπλών συμφώνων από την Κλασική στη Νέα Ελληνική και τις διαλέκτους της.
Αφού τις παρουσιάσετε σύμφωνα με ένα από τα τρία προτεινόμενα πρότυπα παράθεσης βιβλιογραφικών παραπομπών (APA, Harvard, Chicago), να περιγράψετε εν συντομία το περιεχόμενό τους (σκοποί και στόχοι, ερευνητικά ερωτήματα, μεθοδολογία, ευρήματα) και να αξιολογήσετε την επιστημονική και ερευνητική τους ποιότητα.
- Ακολουθήστε τη σελίδα μας στο facebook Φιλολογικός Ιστότοπος για να ενημερώνεστε για όλα τα εκπαιδευτικά θέματα.
